"Φωτιά" έχουν πάρει το τελευταίο διάστημα οι μεταβιβάσεις, οι γονικές παροχές και οι δωρεές ακινήτων, καθώς χιλιάδες είναι οι φορολογούμενοι που… τρέχουν στα συμβολαιογραφεία για να προλάβουν τις νέες επιβαρύνσεις, οι οποίες έρχονται από τις αρχές του επόμενου έτους.
Από την 1η Ιανουαρίου 2019, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, τίθενται σε ισχύ οι νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, που εφαρμόστηκαν ήδη για τον υπολογισμό του φετινού ΕΝΦΙΑ και οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν σε αυξήσεις περίπου 20 φόρων που βαρύνουν τα ακίνητα.
Για τον λόγο αυτό, και επειδή οι νέες τιμές ζώνης είναι αυξημένες σε αρκετές περιοχές της χώρας, οι φορολογούμενοι σχεδιάζουν έγκαιρα τις επόμενες κινήσεις τους για την «τύχη» των ακινήτων τους, προκειμένου να αποφύγουν να πληρώσουν υψηλότερους φόρους.
Υπενθυμίζεται ότι η εναρμόνιση των αντικειμενικών με τις εμπορικές τιμές στην αγορά ακινήτων έφερε αναπροσαρμογή των τιμών ζώνης, σε σύνολο 10.216 ζωνών, ως εξής:
■ Αυξήθηκαν σε 3.792 και κυρίως οι εν λόγω αυξήσεις αφορούν παραθαλάσσιες και νησιωτικές περιοχές που τα τελευταία χρόνια έχουν γνωρίσει σημαντική τουριστική ανάπτυξη, ενώ αυξημένες τιμές ορίστηκαν και σε μεσαίες, αλλά αναβαθμισμένες περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων.
■ Μειώθηκαν σε 2.122 και αφορούν κατά κύριο λόγο περιοχές της βόρειας Ελλάδας που τα τελευταία χρόνια έχουν χτυπηθεί έντονα από την ύφεση, καθώς και τις «φθηνές» περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων.
Επισημαίνεται ότι μόνο σε αυτές τις περιοχές συμφέρει τους φορολογουμένους να περιμένουν το νέο έτος, προκειμένου να πραγματοποιήσουν μεταβιβάσεις, δωρεές και γονικές παροχές.
■ Σε 4.302 έμειναν σταθερές.
Με βάση τα ανωτέρω προκύπτει ότι σε γονικές παροχές, δωρεές, ακόμη και αγορές, στις περιοχές όπου αυξάνονται οι αντικειμενικές, συμφέρει τους φορολογουμένους να προχωρήσουν μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, ώστε να αποφευχθούν οι επικείμενες αυξήσεις φόρων.
Η «κυριακάτικη δημοκρατία» παρουσιάζει σήμερα αναλυτικά τον οδηγό του υπουργείου Οικονομικών, ώστε οι πολίτες να γνωρίζουν τι ισχύει στη φορολογία κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών.
1 Ποιος είναι υπόχρεος υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς;
Ο κληρονόμος ή ο νόμιμος αντιπρόσωπός του (άρθρο 61 του Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών - Δωρεών - Γονικών Παροχών, ο οποίος κυρώθηκε με τον ν. 2961/2001).
2 Ποια είναι η προθεσμία υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς;
Η δήλωση φόρου κληρονομιάς πρέπει να υποβληθεί μέσα σε έξι μήνες, αν ο κληρονομούμενος πέθανε στην Ελλάδα, ή μέσα σε έναν χρόνο, αν ο κληρονομούμενος απεβίωσε στην αλλοδαπή ή οι κληρονόμοι ή οι κληροδόχοι διέμεναν κατά τον χρόνο θανάτου στην αλλοδαπή.
Η προθεσμία αρχίζει από τον θάνατο του κληρονομουμένου ή τη δημοσίευση της διαθήκης ή τη δημοσίευση της τελεσίδικης απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια ή τον θάνατο του υπόχρεου σε δήλωση, αν αυτός δεν υπέβαλε δήλωση, ή τον διορισμό των κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, των εκτελεστών διαθήκης, των συνδίκων πτώχευσης ή την αναγνώρισή τους, σε περίπτωση κληρονόμων σχολαζουσών κληρονομιών.
Η κατά τα άνω εξάμηνη ή ετήσια προθεσμία μπορεί να παραταθεί για τρεις (3) κατ’ ανώτατο όριο μήνες, με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας ΔΟΥ, αν συντρέχουν αποχρώντες λόγοι.
3 Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται κατά την υποβολή δηλώσεων φόρου κληρονομιάς;
■ Ληξιαρχική πράξη θανάτου.
■ Αντίγραφο διαθήκης.
■ Κληρονομητήριο ή πιστοποιητικό της αρμόδιας δημοτικής ή κοινοτικής Αρχής περί του είδους και του βαθμού συγγένειας προς τον κληρονομούμενο.
■ Πιστοποιητικό του γραμματέα του Ειρηνοδικείου περί μη δημοσιεύσεως νεότερης διαθήκης ή περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης στην περίπτωση της εξ αδιαθέτου διαδοχής.
■ Πιστοποιητικό για την ηλικία του επικαρπωτή, όταν για τον προσδιορισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η ηλικία αυτού.
■ Εγγραφο νομιμοποιήσεως, σε περίπτωση πληρεξουσίου.
■ Τα έγγραφα που αποδεικνύουν τη μετάθεση του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης.
■ Αποδεικτικά χρεών της κληρονομιάς (σχετικό άρθρο 67 του κώδικα).
4 Ποια είναι η αρμόδια ΔΟΥ για την παραλαβή δηλώσεων φόρου κληρονομιάς;
Η ΔΟΥ της κατοικίας του κληρονομουμένου ή η ΔΟΥ κατοίκων εξωτερικού, αν ο κληρονομούμενος ήταν κάτοικος αλλοδαπής.
Αν όμως ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στην αλλοδαπή, αλλά πέθανε στην Ελλάδα, αρμόδια είναι η ΔΟΥ του τόπου θανάτου. Ως κατοικία του κληρονομουμένου θεωρείται αυτή που προκύπτει από τον ΑΦΜ αυτού.
5 Ποιος είναι υπόχρεος υποβολής δήλωσης φόρου δωρεάς - γονικής παροχής;
Είναι οι συμβαλλόμενοι δωρητής - δωρεοδόχος, γονέας - τέκνο και, σε περίπτωση άτυπης δωρεάς, ο δωρεοδόχος.
6 Ποια είναι η αρμόδια ΔΟΥ για την παραλαβή δήλωσης φόρου δωρεάς - γονικής παροχής;
Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ της κατοικίας του δωρητή. Ως κατοικία του δωρητή θεωρείται αυτή που προκύπτει από τον ΑΦΜ αυτού.
7 Ποια είναι η προθεσμία υποβολής της δήλωσης φόρου δωρεάς - γονικής παροχής;
Η δήλωση υποβάλλεται πριν από την κατάρτιση του συμβολαίου, το οποίο συντάσσεται με βάση θεωρημένο αντίγραφο της δήλωσης και, προκειμένου για άτυπες δωρεές, μέσα σε έξι μήνες από την παράδοση του αντικειμένου της δωρεάς στον δωρεοδόχο.
8 Ποιες είναι οι προϋποθέσεις απαλλαγής της απόκτησης πρώτης κατοικίας από τον φόρο κληρονομιών και γονικών παροχών;
Ο κληρονόμος (σύζυγος ή τέκνο του κληρονομουμένου) ή το τέκνο που αποκτά τη γονική παροχή ή ο σύζυγος αυτού ή τα ανήλικα τέκνα τους να μην έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε άλλη κατοικία ή ιδανικό μερίδιο κατοικίας που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας επί οικοπέδου οικοδομήσιμου ή επί ιδανικού μεριδίου οικοπέδου, στα οποία αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες τους και βρίσκονται σε δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων. Οι στεγαστικές ανάγκες θεωρείται ότι καλύπτονται, αν το συνολικό εμβαδόν των ανωτέρω ακινήτων (και των λοιπών αντίστοιχων κληρονομιαίων ακινήτων) είναι 70 τ.μ., προσαυξανόμενα κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 25 τ.μ. για το τρίτο και για καθένα από τα επόμενα τέκνα του δικαιούχου.
9 Ποια είναι τα αφορολόγητα ποσά για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, λόγω θανάτου ή γονικής παροχής;
Η απαλλαγή παρέχεται για αξία κατοικίας μέχρι 200.000 € για κάθε ανήλικο ή άγαμο κληρονόμο και μέχρι 250.000 € για έγγαμο ή για συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης. Η απαλλασσόμενη αξία για τον έγγαμο ή τον συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης προσαυξάνεται κατά 25.000 € για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα του και κατά 30.000 € για το τρίτο και για καθένα από τα επόμενα τέκνα του. Στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα. Επίσης, χορηγείται απαλλαγή για οικόπεδο αξίας μέχρι 50.000 € για κάθε ανήλικο ή άγαμο κληρονόμο και μέχρι 100.000 € για κάθε έγγαμο ή συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης κληρονόμο. Η απαλλασσόμενη αξία για τον έγγαμο ή τον συνάψαντα σύμφωνο συμβίωσης προσαυξάνεται κατά 10.000 € για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα του και κατά 15.000 € για το τρίτο και για καθένα από τα επόμενα τέκνα του. Τα παραπάνω ισχύουν εφόσον στον δικαιούχο κληρονόμο ή κληροδόχο περιέρχεται ένα οικόπεδο εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα, και όχι ποσοστό εξ αδιαιρέτου.
Αντίστοιχη απαλλαγή παρέχεται και κατά τη γονική παροχή πρώτης κατοικίας (άρθρα 26, ενότητα Α', και 43, ενότητα Α').
10 Σε πόσες δόσεις καταβάλλεται ο φόρος κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών;
Ο βάσει δήλωσης φόρος καταβάλλεται σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις των 500 €.
Σε περίπτωση κληρονομιάς, αν ο κληρονόμος είναι ανήλικος, ο αριθμός των δόσεων διπλασιάζεται, με την προϋπόθεση ότι κάθε δόση δεν θα είναι μικρότερη των 500 €, πλην της τελευταίας.
11 Ισχύουν ειδικές απαλλαγές για τους αγρότες;
Από 23/04/2010 καταργήθηκαν οι γεωργικές απαλλαγές και ο φόρος υπολογίζεται πλέον με βάση τα αφορολόγητα ποσά και τους φορολογικούς συντελεστές της αντίστοιχης κατηγορίας, όπως και τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία.
12 Ποιος είναι ο χρόνος φορολογίας για την κτήση λόγω θανάτου;
Κατά κανόνα, χρόνος φορολογίας είναι ο χρόνος θανάτου. Ο χρόνος φορολογίας μετατίθεται σε μεταγενέστερο του θανάτου χρονικό σημείο, αυτοδίκαια, στις περιπτώσεις αναβλητικής αίρεσης, επιδικίας περί το κληρονομικό δικαίωμα ή περί την κληρονομιά, διαχωρισμού επικαρπίας από την κυριότητα κ.λπ. ή με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας ΔΟΥ.
13 Πότε παραγράφεται το δικαίωμα του Δημοσίου για επιβολή φόρου κληρονομιάς ή δωρεάς, γονικής παροχής;
Παραγράφεται μετά την πάροδο 10 ετών, αν υποβλήθηκε δήλωση, ή 15 ετών, αν δεν υποβλήθηκε δήλωση.
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, το δικαίωμα του Δημοσίου είναι παραγραμμένο για όλες τις υποθέσεις για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννήθηκε μέχρι τις 31/12/1994.
Οι κατηγορίες, οι συντελεστές και οι περιπτώσεις που απαλλάσσονται
Η λόγω θανάτου κτήση πάσης φύσεως περιουσιακών στοιχείων, καθώς και η λόγω δωρεάς ή γονικής παροχής κτήση ακινήτων ή εμπράγματων ή ενοχικών δικαιωμάτων επί ακινήτων, μετοχών, καθώς και λοιπών περιουσιακών στοιχείων (δηλαδή, όλων των περιουσιακών στοιχείων, πλην μετρητών) υπόκεινται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με βάση τις πιο κάτω φορολογικές κλίμακες:
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α'
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται:
■ ο σύζυγος του κληρονομουμένου,
■ το πρόσωπο που είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον κληρονομούμενο κατά τις διατάξεις του ν. 3719/2008, το οποίο λύθηκε με τον θάνατο αυτού, εφόσον η συμβίωση είχε διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών,
■ οι κατιόντες πρώτου βαθμού (τέκνα από νόμιμο γάμο, τέκνα χωρίς γάμο έναντι της μητέρας, αναγνωρισθέντα εκούσια ή δικαστικά έναντι του πατέρα, νομιμοποιηθέντα με επιγενόμενο γάμο ή δικαστικά έναντι και των δύο γονέων),
■ οι κατιόντες εξ αίματος δεύτερου βαθμού,
■ οι ανιόντες εξ αίματος πρώτου βαθμού
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β'
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται:
■ οι κατιόντες εξ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών,
■ οι ανιόντες εξ αίματος δεύτερου και επόμενων βαθμών,
■ τα εκούσια ή δικαστικά αναγνωρισθέντα τέκνα έναντι των ανιόντων του πατέρα που τα αναγνώρισε,
■ οι κατιόντες τού αναγνωρισθέντος έναντι του αναγνωρίσαντος και των ανιόντων αυτού,
■ οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς)
■ οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου,
■ οι πατριοί και οι μητριές,
■ τα τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου,
■ τα τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί - νύφες) και
■ οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθεροί - πεθερές)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Γ'
Στην κατηγορία αυτή υπάγεται οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής του κληρονομουμένου ή εξωτικός. Η λόγω γονικής παροχής κτήση μετρητών φορολογείται αυτοτελώς, με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), ενώ η λόγω δωρεάς κτήση μετρητών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Α' κατηγορία, είκοσι τοις εκατό (20%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Β' κατηγορία και σαράντα τοις εκατό (40%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Γ' κατηγορία.
Σημείωση: Μετά τις 26/01/2010, όταν κληρονόμος είναι σύζυγος ή ανήλικο τέκνο του κληρονομουμένου, απαλλάσσεται από τον φόρο κληρονομιάς αξία κληρονομιαίας περιουσίας έως 400.000 € για κάθε κληρονόμο (με αντίστοιχο περιορισμό των κλιμακίων υπολογισμού του φόρου της Α' κατηγορίας).
(ΚΥ, 9/12/18)
Διαβάστε ακόμη:
Ακολουθήστε το eisodima.gr για περισσότερες χρηστικές ειδήσεις!
 |  |  |  |