Είναι σχετικά πρόσφατη, δηλαδή από τη δεκαετία του 1970, η εμπειρία της Γαλλίας από την εφαρμογή τεκμηρίων. Ένας Γάλλος τεχνοκράτης είχε τη φαεινή ιδέα να ορίσει ως κριτήριο για τον υπολογισμό τεκμαρτού εισοδήματος μιας κατοικίας τον αριθμό των παραθύρων που είχε προς την πλευρά του δρόμου. Ακόμα και σήμερα μπορεί κάποιος να παρατηρήσει στο Παρίσι παράθυρα σε πολυκατοικίες τα οποία έχουν χτιστεί και σφραγιστεί! Στη Γαλλία, βέβαια, δεν υπάρχουν πλέον τεκμήρια, αλλά στην Ελλάδα ζουν και βασιλεύουν.
Υπάρχουν δυο είδη τεκμηρίων στην ελληνική φορολογική νομοθεσία. Είναι τα τεκμήρια διαβίωσης και τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, το λεγόμενο και πόθεν έσχες.
Τεκμήρια διαβίωσης
Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, σε υπολογισμό τεκμαρτού εισοδήματος οδηγεί η κατοχή και χρήση των παρακάτω στοιχείων διαβίωσης:
1) Οι ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρημένες κύριες και δευτερεύουσες κατοικίες.
2) Τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ. Η αντικειμενική δαπάνη ορίζεται ως εξής:
α) Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε., σε 4.000 ευρώ.
β) Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
γ) Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
δ) Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
Τα παραπάνω ισχύουν και για αυτοκίνητα μικτής χρήσης, καθώς και για αυτοκίνητα τύπου jeep.
Τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
3) Τα δίδακτρα που καταβλήθηκαν το 2015 σε ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης. Για τον προσδιορισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης, λαμβάνεται υπόψη η πραγματική ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, όπως αυτή προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.
4) Τα ποσά μισθοδοσίας που καταβάλλονται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών, όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό, καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία 67% και άνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία, ή είναι ηλικίας άνω των 65 ετών και απασχολεί έναν νοσοκόμο.
5) Τα σκάφη αναψυχής, με το ετήσιο τεκμήριο να εξαρτάται από το μήκος και το είδος του σκάφους.
6) Οι πισίνες. Για τις εξωτερικές δεξαμενές κολύμβησης, η δαπάνη αυτή ορίζεται, κλιμακωτά, σε 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα 60 τετραγωνικά μέτρα και σε 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων. Στην περίπτωση εσωτερικής πισίνας το τεκμήριο διπλασιάζεται.
7) Ελάχιστη ετήσια δαπάνη διαβίωσης. Για κάθε φορολογούμενο, λαμβάνεται υπόψη, εκτός των προαναφερόμενων τεκμηρίων, και ένα ποσό ως ελάχιστη "αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης". Το ποσό αυτό ορίζεται σε 3.000 ευρώ για τους άγαμους και σε 5.000 ευρώ για τα ζευγάρια.
Όλα τα τεκμήρια μειώνονται κατά 30% για τους συνταξιούχους άνω των 65 ετών. Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι τα τεκμήρια σε θεωρητικό επίπεδο είναι μαχητά για τον φορολογούμενο. Αρκεί να πειστεί ο προϊστάμενος της Εφορίας ότι το πραγματικό εισόδημα του φορολογουμένου είναι χαμηλότερο από το τεκμαρτό.
Ο πίνακας υπολογισμού του τεκμηρίου διαβίωσης έχει ως εξής:
(Πηγή: Κεφάλαιο)